Projekt CONTRA - „Bałtyckie Odpady Plażowe – zamiana uciążliwości na zasób i kapitał”
Gmina Miasta Puck przystąpiła do projektu CONTRA (Conversion of a Nuisance To a Resource and Asset), który został zatwierdzony do realizacji i współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu UE Interreg Region Morza Bałtyckiego 2014-2020.
Czas realizacji: 01.01.2019 – 30.06.2021
Budżet: 2.565.180,87 EUR ; dofinansowanie ze środków EFRR 1.924.940,30 EUR
Udział bierze 14 partnerów z Niemiec, Polski, Danii, Estonii, Szwecji, Polski oraz Rosji (Obwód Kaliningradzki), 22 partnerów stowarzyszonych.
Polskie partnerstwo: Stowarzyszenie Gmin RP Euroregion Bałtyk, Politechnika Gdańska, Instytut Oceanologii PAN, Gmina Miasta Puck, Gmina Miasta Tolkmicko, Gdyńskie Centrum Sportu, Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna, WFOŚiGW w Olsztynie, Gdańskie Wody Sp. Z o.o.
Nazwa projektu CONTRA, w wolnym tłumaczeniu: „Bałtyckie Odpady Plażowe – zamiana uciążliwości na zasób i kapitał” powie niewiele osobom postronnym. A projekt koncentruje się na problemie, który może dotknąć każdego, kto lubi od czasu do czasu przyjechać nad Bałtyk by wypocząć i nacieszyć się czystą plażą. Jednak morze, stale wyrzuca na brzeg resztki roślin i innych organizmów (i nie tylko). Fachowo nazywa się to „kidzina morska” (ang. Beach wreck). Są to odpady organiczne np. trawa morska, brązowe algi, wodorosty, czasem – martwe ryby lub meduzy, resztki drzew, gałęzie itp. Z jednej strony – to materiał biologiczny, który wzbogaca morze w składniki odżywcze, a z drugie strony – odpad, bardzo niepożądany szczególnie w miejscowościach turystycznych. Lokalne władze robią bowiem wszystko, by przyciągnąć turystów, a takie zwałowisko, delikatnie mówiąc, nieładnie pachnących resztek nie stanowi atrakcji. Jego usunięcie też jest kosztowne, a dodatkowo – stwarza konflikt z wymogami ochrony środowiska. Dla samorządów dbanie o czystość plaż, szczególnie po burzy czy sztormie, jest uciążliwe i kosztowne. W końcowym etapie resztki te wracają do wody morskiej w postaci brudnej zawiesiny, która skutecznie zniechęca do korzystania z plaży i wody.
Z problemem tym mierzą się właściwie wszystkie miasta i regiony nadmorskie leżące nad Bałtykiem. Tak naprawdę do końca nie ma jasności co z tym problemem robić. Sprzątać? Zostawiać? Jeśli zbierać z plaż, to co dalej z tym robić? Jak utylizować? Gdzie jest ten punkt równowagi między wymogami ochrony środowiska i morza, a gospodarką człowieka (szczególnie turystyką)? Wiele takich i innych pytań staje przez partnerami projektu.
W ramach projektu CONTRA partnerzy chcą po pierwsze sprawdzić jak wygląda obecnie stan wiedzy (w tym uregulowań prawnych) na temat zrównoważonego zarządzania odpadami plażowymi, przetestować niektóre rozwiązania jak również stworzyć zestaw „narzędzi”, które ułatwią rozwiązywanie problemu.
W 6 wybranych nadbałtyckich ośrodkach zostaną przeprowadzone badania, mające na celu określenie jaki wpływ na gospodarkę lokalną, środowisko i społeczności ma usuwanie tych odpadów, jednocześnie w ramach tych badań zostaną przetestowane sposoby utylizacji i ich wykorzystania. Na przykład jako nawozów, dodatków wzbogacających glebę (biokaronizatory), algowych bio-pokryć składowisk odpadów, materiału wzmacniającego teren wydm czy do produkcji biogazu lub poprawy jakości wody. Wyniki zostaną uwzględnione w opracowanym przez partnerów „zestawie narzędzi” (toolkit), który dotyczyć będzie metod i technik zarządzania, recyklingu i wykorzystania odpadów plażowych. Da to możliwość wszystkim zainteresowanym samorządom z terenów wybrzeża Morza Bałtyckiego na sprawniejsze i bardziej skuteczne zarządzanie plażami, a co za tym idzie – bardziej zrównoważony ruch turystyczny.
W ramach tych działań planowane jest 6 różnych studiów przypadku, które określą możliwości, skutki, warunki wykorzystania kidziny morskiej. Będą to:
1/ produkcja nawozów / produktów do użyźniania gleby; (Niemcy)
2/ wykonalność karbonizacji vapo termicznej (czyli sprawdzenie czy odpady te mogą wzbogacać substancje organiczne w węgiel); (Niemcy)
3/ odpady plażowe jako materiał kompostowy w bio-warstwach wysypiskowych w celu biologicznego utleniania metanu; (miasto Koge, Dania)
4/ ochrona wybrzeża (wydmy i piaszczysta ściana wydmowa) (Mierzeja Kurońska, Rosja)
5/ wykorzystanie odpadów w procesie fermentacji beztlenowej (biogaz); (Kalmar, Szwecja)
6A/ kompost w produkcji nawozów; (Swarzewo, Polska)
6B/ analiza przepływu zanieczyszczeń pochodzących z gnijących glonów morskich na plażach do strefy przybrzeżnej (Zatoka pucka, Polska)
Ważne jest to, że w projekcie połączyli siły partnerzy z różnych sfer – samorządowcy, instytucje badawczo-naukowe, organizacje i instytucje ochrony środowiska, biznes. To otwiera nowe możliwości dla dialogu i współpracy między władzami i komercyjnymi podmiotami, które zajmują się przetwarzaniem bioodpadów. Być może uda się wypracować takie rozwiązania, które nie tylko pomogą samorządom utrzymać czyste plaże w sposób nie naruszający równowagi środowiskowej, ale również pozwolą na gospodarcze wykorzystanie tych odpadów.
Udział w projekcie ma na celu pomóc w lepszym i skuteczniejszym i z korzyścią dla środowiska naturalnego zarządzaniu odpadami płazowymi. Problem jest bowiem wspólny dla wielu nadmorskich miejscowości, które jak na razie są pozostawione same sobie, i które w różny sposób próbują sprostać zadaniu.
W rezultacie realizacji projektu zostaną stworzone:
- narzędzia (dostępne dla wszystkich zainteresowanych) do nowoczesnego i zrównoważonego recyklingu problematycznych odpadów plażowych;
- wytyczne w zakresie pomocy gminom w codziennym zarządzaniu plażami, które przyniosą największe korzyści środowiskowe i gospodarcze.